KHÔNG CÓ THÌ GIỜ

Người ta phỏng vấn một bà già gần 90 tuổi rằng nếu được sống lại cuộc
đời đã qua một lần nữa, bà sẽ sống như thế nào?
“Nếu được sống lại cuộc đời đã qua lần nữa, – bà già nói: Thì tôi sẽ dám…
phạm nhiều sai lầm hơn. Tôi sẽ ngờ nghệch hơn là tôi đã ngờ nghệch trong
cuộc đời này. Tôi sẽ thảnh thơi hơn, linh hoạt hơn. Tôi sẽ coi ít thứ nghiêm
chỉnh hơn. Tôi sẽ trèo núi lội đèo nhiều hơn, bơi lội nhiều hơn…Tôi sẽ ăn
nhiều… kem hơn. Dĩ nhiên tôi sẽ gặp nhiều rắc rối hơn nhưng tôi sẽ thực tế
hơn là chỉ mơ mộng. Tôi sẽ bớt…lành mạnh hơn. Ôi, tôi đã có những khoảnh
khắc của đời mình và tôi muốn có nhiều hơn những khảnh khắc đó, cái nọ
nối cái kia, cái nọ tiếp cái kia thay vì tôi cứ sống để chờ đợi…
Nếu tôi được sống lại cuộc đời đã qua lần nữa tôi sẽ đi chân không nhiều
hơn, sẽ bớt mang theo dù và dầu nóng, bình thủy các thứ…Tôi sẽ hái nhiều
hoa cúc hơn…”.
Thỉnh thoảng có lẽ ta cũng nên tự hỏi mình một câu như vậy. Có phải ta
cũng thường sống trong nhớ tiếc hoặc đợi chờ, mà quên đi cái quà tặng quý
báu của cuộc sống chính là sự hiện diện của ngày hôm nay, của giây phút
này, của ở đây và bây giờ.
Tiếng Anh có một từ khá tuyệt: present, vừa có nghĩa là hiện tại, sự hiện
diện, có mặt, lại vừa có nghĩa là món quà. Ta nghe nơi này nơi khác người
ta luôn nói, không có thì giờ, không có thì giờ. Đến nỗi một nhà thơ phải kêu
lên:
Không có thì giờ!
Chim lấy đâu mà về tổ.
Tôi lấy đâu mà làm thơ.
Em lấy đâu mà đọc những bài thơ tôi sắp viết!
(Nguyên Sa).
Tiếng chim và khế ngọt vẫn có đó, ánh nắng và sóng biển vẫn có đó, đèo
cao và suối mát vẫn có đó, nhưng…hãy đợi đấy, còn phải dành thì giờ để
nhớ nắng hôm qua, mưa năm nọ, tiếng chim ngày cũ, rồi còn dành thì giờ
để mong ngóng tương lai, sống trong tương lai như cô nàng Perrette mang
bình sữa ra chợ! Ta chờ… lớn. Chờ thi đậu. Chờ thành đạt. Chờ có tiền. Chờ
cưới vợ. Chờ đẻ con. Chờ con lớn…Chờ con thi đậu. Cứ thế. Cho đến một
hôm thảng thốt: “Rồi tàn mùa xuân, rồi tàn mùa hạ, một ngày đầu thu… “
(TCS).
Mùa xuân sao không đi hái lộc, mùa hạ sao không dẫn bầy em nhỏ đi tắm
sông? “Hạnh phúc rất đơn sơ” vậy mà Khổng Tử suốt đời quần quật chỉ
mong được thế đôi lần! Quả thật chúng ta thường sống với dĩ vãng, một thời
đã qua hoặc sống với tương lai, một thời chưa tới. Còn hiện tại thì tối tăm
mặt mũi; không có thì giờ! Không kịp ăn sáng, không kịp tắm (không kịp
thay đồ?). Hộc tốc. Luôn luôn hộc tốc. Nhai ngoàm ngoằm. Đi vội vàng. Thở
hào hển. Và hùng hục.
Lâm Ngữ Đường hơn nửa thế kỷ trước đã chê người Mỹ có ba cái tật xấu
là luôn muốn tăng hiệu năng, muốn đúng giờ và muốn thành công. Ông nói:
“ Họ luôn cau có và quạu quọ vì ba cái tật đó đã cướp đi của họ sự thư nhàn,
lại còn làm cho họ luôn bị căng thẳng thần kinh vì luôn cầu toàn trách bị!
Viên chủ bút Mỹ lo bạc đầu vì muốn không có một lỗi in nào trong tạp chí
của ông ta, còn viên chủ bút Trung Hoa (dĩ nhiên, cách đây hơn nửa thế kỷ!)
khôn hơn, để cho độc giả có cái thú tìm ra được ít nhiều lỗi trên báo! Đời
sống bây giờ biến người ta thành cái…đồng hồ.
Người Mỹ sống như một học sinh tiểu học, giờ nào việc đó, từng giờ từng
phút “. Rồi ông kêu lên: Đời sống mà như vậy thì còn giá trị gì nữa (Sống
đẹp, LNĐ, bản dịch Nguyễn Hiến Lê). Ngày nay thì các “tật xấu” đó đã toàn
cầu hoá, đã trở thành bệnh của thời đại, đến nỗi bây giờ người ta bị cao huyết
áp, bị tim mạch, bị trĩ, bị bón….cũng vì không có thì giờ!
Nguyễn Công Trứ nói: “So lao tâm lao lực cũng một đàn/ Người trần thế
muốn nhàn sao được?” Ý ông là chỉ có tiên mới sướng.
Nhưng bây giờ ta cũng có tiền rồi, mà có tiền thì mua tiên cũng được quá
đi chứ. Tiện nghi ngày càng cải thiện. Đằng vân giá võ, thiên lý nhãn, thuận
phong nhĩ, thần giao cách cảm không thiếu thứ gì!
Bấm cái nút gặp ngay người trong mộng. Trò chuyện với người cách xa
nửa vòng trái đất như đang ngồi trước mặt…Thế mà vì sao ta không được
“sướng như tiên”? Có lẽ là do cái nhu cầu giả tạo cứ ngày càng dày đặc thêm,
cứ nhồi nhét mãi rồi thì đến một lúc tưởng là nhu cầu thật.
Đẻ con thì phải đẻ mổ, chọn giờ để mong sau này con được làm vua. Ai
cũng làm vua cả thì ai sẽ là thường dân cho vua trị vì? Nhưng vua đâu chẳng
thấy chỉ thấy nhiều trẻ thiếu oxy não, liệt thần kinh, bị tâm thần… Các thứ
sữa dành cho trẻ con bây giờ thì phải có chất tạo… thông minh. Làm như
xưa nay không có các sản phẩm đó thì thế giới chỉ toàn người ngu dốt!
Cho nên Tô Đông Pha mới buông thuyền sông Xích Bích, Bạch Cư Dị mới
xuống ngựa dừng chèo ở bến Tầm Dương, và Nguyễn Công Trứ mới… mơ
ước:
Năm ba chú tiểu đồng lếch thếch
Tiêu dao nơi cùng cốc thâm sơn
Nào thơ nào rượu nào địch nào đờn
Đồ thích chí chất đầy trong một túi…
(Kẻ sĩ)
Bây giờ “đồ thích chí” ta còn có thể chất đầy “trong một xe” đời mới, chỉ
“không có thì giờ!” thôi vậy!
BS Đỗ Hồng Ngọc