ĐỌC SÁCH VÀ ĐỌC TÂM

Với tôi, việc đọc sách, cũng giống như những thực hành sống
hàng ngày khác, chưa bao giờ là cuộc đua và không nên là cuộc
ganh đua. Cũng không cần phải tự tạo một cuộc đua với chính bản
thân mình làm gì vì điều đó là vô ích và không cần thiết. Giữ thói
quen đọc sách là tốt, nhưng thực hành sống tốt đẹp thì tốt hơn
nhiều lần.
Tôi thường giới thiệu đến mọi người những cuốn sách mà mình
đã đọc vì đó là một chia sẻ có thể hữu ích với những người có duyên
tiếp cận. Nhưng tôi không hề là một tên mọt sách và không có ý
khoe mình đọc nhiều.
Khi ai đó nói rằng bạn nên đọc 40, 50 cuốn sách/năm hay vài
cuốn sách/tháng. Tôi mỉm cười và im lặng khiêm tốn.
Nếu ai đó bảo tôi có ý kiến như thế nào về việc đọc này, tôi cho
rằng tốt thôi, nếu Bạn có thể duy trì một thói quen bổ ích như vậy.
Sự đọc đến với tôi không phải quá sớm. Gia đình tôi không phải
gia đình có truyền thống trí thức. Những người thân gần như
không có khái niệm thư viện hay giá sách là gì. Đến năm 14 tuổi,
tôi mới bắt đầu tự mua sách về đọc và bước đầu là những cuốn Hạt
giống tâm hồn. Tôi ngụp lặn trong những câu chuyện đầy nuôi
dưỡng như vậy. Khi lên cấp 3 và đại học, tôi đọc một số cuốn trinh
thám, du lịch và tiểu thuyết nổi tiếng như Cuốn theo chiều gió,
Kiêu hãnh và định kiến, Hai số phận… Và kể từ năm 22 tuổi trở đi,
tôi gần như chỉ đọc những tác phẩm/minh triết Phật giáo thiết yếu
và căn bản nhất như Tứ Diệu Đế, Tạng Thư Sinh Tử, Thập nhị nhân
duyên, Bát chánh đạo… để từ đó, hiểu về bản chất cuộc sống, rồi
thực hành Phật pháp nhằm tinh tấn hơn trên con đường giải thoát.
Nếu ai đó hỏi tôi rằng tôi đã đọc Tiếng chim hót trong bụi mận
gai, Đồi gió hú… hay chưa thì câu trả lời là chưa. Và tôi nhận ra
mình chưa hề đọc rất nhiều cuốn mà thế giới cho là kinh điển. Nếu
họ khuyên tôi đọc, tôi cũng sẽ khiêm tốn im lặng mà không lời phản
biện nào. Nếu ai đó kinh ngạc mà thốt lên với tôi rằng :

• Trời ơi, cuốn đó kinh điển như vậy mà bạn chưa đọc hay sao,
  thật phí phạm một đời người!
  Và, tôi cũng sẽ chỉ im lặng. Và chỉ có mỗi im lặng là câu trả lời
  trước những lời như vậy mà thôi.
  Khi tôi còn là một sinh viên, tôi đã luôn tự hỏi bản thân phải
  chăng cuộc đời của một người trí thức là cứ phải đọc hết những
  cuốn sách mà cả xã hội đánh giá cao. Phải chăng mình phải gặm
  nhấm chúng hết để có thể trò chuyện với một ai đó giỏi giang và
  tài năng và không bị người ta chê cười. Rồi đến năm 21 tuổi, khi
  bắt đầu đào sâu vào con đường tinh thần, tôi nhận thấy một sự thật
  rằng đọc sách là tốt, nhưng đọc Tâm, tức nhìn vào Tâm thức của
  mình để đọc nó, thấu biết nó, mới là cái đọc thiết yếu nhất.
  Đọc Tâm thể hiện qua việc Thiền định và Chánh niệm.
  Nhưng cái đọc Tâm này có vẻ bị xã hội coi thường và hoàn toàn
  mù mờ về nó vì nền tảng giáo dục không dạy về nó, chưa kể Việt
  Nam gần như số đông không theo đạo Phật. Và thế, đọc tâm là một
  cái gì đó mơ hồ và thế chẳng ai hiểu.
  Nhưng việc chỉ đọc sách không thôi rốt cuộc lại chẳng thể giải
  quyết nổi nỗi khổ đau. Đọc sách chẳng thể giúp Bạn giải quyết triệt
  để tổn thương và gánh nặng tâm hồn mà Bạn đang chịu đựng. Và
  kể từ đó, tôi thôi không đọc theo cái cách mà người ta cho rằng đọc
  như thế này mới là đúng. Tôi đọc theo tiếng gọi chỉ dẫn bên trong
  mình. Tôi nương theo lời dạy của Phật để thực hành rốt ráo.
  Khi ta tìm thấy đúng kho tàng minh triết nói lên được bản chất
  vũ trụ, ta dường như không còn để bị dính mắc vào việc đọc những
  cuốn sách mà cả xã hội đang marketing. Và ta bỏ ngoài tai những
  lời chế diễu ta. Vì ta không đọc sách để phản biện với ai cả. Ta
  không dùng kiến thức để hơn thua với người nào. Ta nắm bắt kiến
  thức để từ đó giúp mình mà giúp mình ở đây là mục đích tối hậu
  hay ý nghĩa đích thực của việc sinh ra làm một con người.
  Việc đọc đã giúp ích tôi rất rất nhiều và đã hoàn toàn thay đổi
  con người tôi. Nhờ đọc những cuốn sách nuôi dưỡng tâm hồn, tôi
  đã sống tốt hơn mỗi ngày, mở rộng lòng Từ bi và Bác ái. Nhưng có
  được điều đó, là bởi tôi NGỘ được điều sách nói và đi đến thực
  hành. Chính cái ngộ rồi đi đến thực hành là điểm vô cùng quan
  trọng. Nhưng nếu ta chỉ đọc để hằng mong lấp đầy tâm trí bằng
  những kiến thức đã đọc thì có khi lại phát tâm kiêu ngạo hay ngã
  mạn.
  Tôi từng biết một người bạn đọc rất nhiều cuốn sách và cứ mỗi
  lần ai đó nói cái gì đó, Bạn như chờ cho người kia nói sai để phản
  biện:
• Em nói sai rồi, trong cuốn A, B, C nói như thế này nè….
  Cứ thế, cuộc trò chuyện trở thành một cuộc đối thoại hơn thua.
  Và dần dần, người ta chẳng muốn nói chuyện với Bạn nữa. Trong
  một cuộc chuyện trò, cái tâm kiêu ngạo sẽ khiến Bạn không thể
  lắng nghe ai đó được trọn vẹn. Bạn chỉ đang cố chứng minh sự đọc
  rộng của mình nhưng sự chứng minh đó lại thành ra vô minh vì
  Bạn đã không hề áp dụng được một chút gì từ sách dạy. Sách dạy
  khiêm tốn thì Bạn lại trở nên kiêu ngạo. Sách dạy khiêm nhường
  và từ bi thì Bạn lại rất thể hiện và thích phán xét đúng sai. Việc đọc
  sách theo kiểu này, chỉ biến Bạn thành một nhà copy lý thuyết trịch
  thượng. Nhưng rốt cuộc, trí tuệ của Bạn chẳng thể khởi sinh.
  Trí tuệ chỉ có thể phát sinh từ việc đọc Tâm.
  Trí tuệ chỉ có thể phát sinh khi con người ta quay về bên trong,
  quán xét chính mình, rơi vào cái tâm tĩnh lặng, quán xét kiên nhẫn,
  và cứ kiên nhẫn như thế, cho đến khi cái trí tuệ nảy nở một cách tự
  nhiên.

Advertisement